उदयपुर पहाडी र्दुगम क्षेत्रका किसानहरुको आम्दानी स्रोत बनेको तेजपत्ता सडक अभावमा बोटबाटमै किसानले नकाटि छोड्न थालेका छन। तेजपत्ता पहाडी तथा र्दुगम क्षेत्रमा जस्तो सुकै भिरो जमिनमा पनि पाईन्छ।
जडीबुटी र मसलाका लागि बहुउपयोगी मानिने तेजपत्ता अर्थात सिन्कौलीको पातनै पहाडी क्षेत्रका किसानको आम्दानीको स्रोत बनेता पनि सडक अभावले बेच्च नपाउँदा किसान चिन्तित बनेका छन। घर वरिपरी खेतबारीको क्षेउछाउ आफ्नो वनजंगलमा जताततै तेजपत्ता पाइएता सकड अभावले बिक्रि गर्न नसकिएको उदयपुरगढी गाउँपालिका २ बर्रेका स्थानीय किसान जीवन मगरले बताए।
उनि भनछन्, ‘भिरालो जमिन छ, खासै उब्जा हुदैन् आम्दानीको स्रोतका रुपमा लिएको यहि तेजपत्ता छ, त्यो पनि बोटमै जस्ताको तेस्तै रहेको छ, न्यून आर्थिकस्तर भएका किसानहरुको तेजपत्ताबाटै आम्दामी हुने भएता पनि सडक अभावमा यो अधुरै रहेको बताए।’
गढी गाउँपालिका २ का बिसान भक्तबहादुर मगर भन्छन्, लाखैंको तेजपत्ता भएता पनि सडक गाउँमा नपुग्दा विक्री गर्न नसकिएको गुनासो सुनाए। ‘पाखापखेरीमै लगानीनै नगरि खेती हुने, तेजपत्ताबाटै वार्षिक रुपमा लाखौँ कमाउन सकिने भता पनि सडक अभावले असम्भव भएको छ।’
‘भौगोलिक विकटता छ, सडक सञ्जाल पुर्याउन लाई कठिन रहेको छ। ३ घण्टा भन्दा बढि उक्कालो र लामो बाटोमा बोकेर हिड्नु पर्छ। आफ्नो घरमा बोक्ने मान्छे समेत कोहि छैन। आफु उमेरले ७० नाघि सकेको गढी गाउँपालिका का स्थानीय दलबहादुर मगरले बताए।’ उनले भने, ‘बजार टााढा छ, बजारमा पुर्याए पछि बिक्री गर्ने चिन्ता हुदैन बजारै पुर्याउन लाई कठिन भएको छ। कतिपय व्यवसायीहरु ठेक्का लिनको लागि घरमै आउने भएता पनि सडक अभावले आउन नसकेको पाईन्छ ।
आफ्नो बारीमा लगाएको सयौं बोट तेजपत्ताबाट निकै आम्दानी हुने भएता पनि सडक अभावले किसान मार्कामा परेको देखन्छ। ‘अब ढिलोमा एक बर्षभित्रमा सडक आउँने उदयपुरगढी गाउँपालिका २ बर्रेका वडा अध्यक्ष मनोज कार्कीले बताए। कार्कीका ‘अनुसार सडक विस्तारको काम केहि दिनै शुरु हुने किसानलाई तेजपत्ता विक्रि गर्न सहज हुने जानकारी दिए।’ तेजपत्ता लाई हुर्काउन पानी, गोडेमेलमा त्यति धेरै ध्यान दिनु नपर्ने भएकाले व्यवसाय गर्न निकै सहज भएकोे छ, र खासै झन्झट हुदैन, यो वडामा वनजंगलमा र किसानको बारीमै धेरैे भन्दा धेरै तेजपत्ता रहेको वडाध्यक्ष कार्कीले बताए ।
वनास्पतिको रुपमा दर्ज हुने तेजपत्ता बार्षिक करिव पाँचसय मेट्रिक टन उत्पादन हुने गरेको डिभिजन वन कार्यालय गाईघाटको तथ्यांक रहेको छ। भौगोलिक विकटता र ढुवानीको साधनहरुको अभावकाकारण समयमा बजारसम्म र्पुयाउन नसक्दा कतिपय तेजपात सडेर खेरसमेत जाने गरेको पाइएको छ।
