लमजुङ, विश्वको अग्लो स्थानमा रहेको तिलिचो ताल नेपालमै छ । ४९१९ मिटर अग्लो स्थानमा रहेको तिलिचो ताल भन्दा पनि अग्लो स्थानमा अर्को ताल फेला परेको छ ।
आफ्नो क्षेत्रमा पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि सोचिरहेका मनाङको चामे गाउँपालिका अध्यक्ष सहितले यो क्षेत्र फेला पारेका छन् । आफ्नो पालिकामा भएका सबैचिजको खेजि गर्दै जाँदा गुगल म्यापमा लमजुङ कैलाश (लमजुङ हिमाल) बेसक्याम्प नजिकै एउटा कुण्ड देखे । गुगल म्यापमा तालको नाम ‘कजिन सारा लेक’ लेखिएको थियो ।
गाउँका गोठालाहरुले ताल छ भनेपछि उक्त ठाउँमा जाने जुक्ति निकालेर गाउँका २२ वर्षे भेडी गोठाला भैरु गुरुङलाई लिएर २९ जनाको टोली कन्जिन ताल तर्फ अगाडी बढेको थियो ।
उनीहरू दुई दिनमा तालछेउ पुगे । त्रिकोण आकारमा रहेको ताल मनमोहक देखेपछि मनाङस्थित सशस्त्र प्रहरीको ३२ नम्बर गुल्म चामेका इन्स्पेक्टर बाबुराम लम्सालले ग्लोबल पोजिसनिङ सिस्टम (जीपीएस) बाट उचाइ नाप्दा तालको उचाइ संसारकै सबैभन्दा अग्लो ताल तिलिचोको ४९१९ मिटर उचाइमा छ तर नयाँ फेला परेको ताल ५ हजार २ मिटर उचाइमा रहेको छ । जिपिएसमा देखिएको यो उचाइका बारेमा सरकारले भने यो तालका बारेमा आधिकारिक घोषण गरेको छैन् ।
ताल भएको स्थान चामे गाउँपालिका वडा नं. ४ मा पर्छ । तालको लम्बाइ करिब डेढ किलोमिटर र चौडाइ करिब ६ सय मिटर रहेको उनीहरूको अनुमान छ । गहिराइ भने अनुमान गर्न सकिएको छैन् । उक्त क्षेत्रलाई ‘सिंगर’ भनिएकाले स्थानीयले तालको नाम पनि ‘सिंगर’ राखेका छन् । स्थानीयले याक, चौंरी एवं भेडा चराउने खर्कलाई सिंगर भन्ने गरेको अध्यक्ष घलेले बताए ।
हिमालबाट हिउँ पग्लिएर आएको पानीले ताल बनेको छ । करिब ४० वर्षअघि जापानीहरूले लमजुङ हिमाल चढेको स्थानीय बूढापाकाले सुनाएको घलेको भनाइ छ । उनीहरूले नै उक्त तालको नाम गुगलमा ‘कजिनसारा लेक’ राखेको हुन सक्ने उनको भनाइ छ ।
‘यो अध्ययनकै विषय हो । हामीले पर्यटन प्रवर्द्धन कसरी गर्न सकिन्छ भनेर अध्ययन गरेका मात्रै हौं,’ उनले भने ।ताल चामेबाट २४ किलोमिटरको दूरीमा रहेको लम्सालले बताए । लमजुङ हिमालको पूर्वी मोहडामा पर्ने यो ताल सिंगर हिमालको उत्तरपूर्वी मोहडामा पर्छ ।
चामे गाउँपालिकाले पर्यटकीय गन्तव्य र प्राकृतिक संरक्षणको अभियान लिएर स्रोतको खोजी गर्ने क्रममा तालमा पुग्न सफल भएको अध्यक्ष घलेको भनाइ छ । गाउँपालिका, प्रशासन, प्रहरी, अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना ९एक्याप० प्रतिनिधिलगायतको टोली उक्त तालको अध्ययन अवलोकनका लागि गएको थियो ।
‘ताल पुग्न आफैंले खाना र बासस्थानको व्यवस्था गर्नुपर्ने देखियो । ठाउँठाउँमा भेडी गोठ तथा चौंरी गोठ छन् । तर ठूलो समूहमा जाँदा ती पर्याप्त छैनन्,’ अध्यक्ष घलेले भने, ‘यसको प्रवर्द्धनमा के गर्न सकिन्छ भनेर छलफल थालेका छौं ।’ अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना ९एक्याप० को संरक्षित क्षेत्रभित्र पर्ने मनाङमा धेरै ताल रहे पनि तिनको यकिन तथ्यांक पाइँदैन । मनाङमा सानाठूला गरी ५० बढी ताल रहेको अनुमान छ ।
