इ. निरोज लामिछाने
पाेखरा : गण्डकी प्रदेशको राजधानी पोखरामा रहेको पोखरा बिश्वबिद्धालयले नेपालको शैक्षिक क्षेत्रमा गर्विलो इतिहास र महत्वपुर्ण योगदान दिँदै आइरहेको एक अग्रणि संस्था भन्ने सबैमा सर्बबिदितै छ। निजी क्षेत्रको सहभागितामा समेत संचालन हुने पोखरा विश्वविद्यालयलमा ४ वटा आंगिक ५८ वटा नीजि र ४ वटा संयुक्त आंगिक कलेजहरु रहेका छन् भने झण्डै ४० हजार विद्यार्थीहरु अध्ययनरत छन् ।
बिगत ९ महिना अर्थात २०७६ साल आश्विनबाट पोखरा विश्वविद्यालयको उपकुलपति पद औपचारिक रुपमा रिक्त भएको तर २०७६ आषाढ महिना देखि नै उपकुलपति पूर्व अवकाश बिदामा बसेको कारण पोखरा विश्व विद्यालयको अवस्था भद्रगोल रहेको छ।
त्यस्तै आज को मिति सम्म आईपुग्दा अन्य महत्वपूर्ण पदहरु जस्तै परीक्षा नियन्त्रक, विभिन्न संकायका डीनहरु र विभिन्न केन्द्र कार्यकारी निर्देशकहरुको पद समेत रिक्त हुँदै गई रहेकाले विश्वविद्यालय लगभग पूर्णरुपमा नेतृत्व बिहिनको अवस्थामा पुगेको छ। सिमित स्रोत र साधनको बाबजुत पनि देशमा सक्षम जनशक्ति उत्पादन गरी सिंगो राष्ट्रको गहनाको रुपमा स्थापित रहेको यस बिश्वबिधालय लामो समय सम्म नेतृत्व बिहिन रहदा दीर्घकालीन रूपमा शैक्षिक क्षेत्रमा असर परिरहेको छ।
कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणबाट बच्न सरकारले बन्दाबन्दी गरेदेखि नै विश्वविद्यालयका अध्ययन–अध्यापन, अनुसन्धान, परीक्षा सञ्चालन, परीक्षाफल प्रकाशन लगायत अन्य प्रशासनिक कार्य पूर्णरूपमा ठप्प छन भने अर्को तर्फ बन्दाबन्दिका कारण विद्यार्थीलाई अनलाइनमार्फत अध्यापन गराउने तथा भाबि दिनमा बिश्व बिधालय चलाउन कस्ता नीति तथा कार्यक्रम अगाडि बढाउने भन्ने आवश्यक निर्णय गर्नुपर्ने अवस्थामा मूल नेतृत्व नै नहुँदा विश्वविद्यालय दिशाविहीन हुन पुगेको छ।
विभिन्न सन्काएका मुखमै आएको परीक्षा कोरोना भाइरसका कारण रद्द भएको थियोे रजिस्ट्रारनै नै नभएपछि परीक्षा समिति नै छैन लकडाउन पछि कुन मोडलमा बिश्व बिधालय लैजाने र कसरी परिक्षा संचालन गर्ने भन्ने बिषयमा पनि छ्लफल हुन नपाउदा बिश्व बिधालय खुल्ने बितिकै पनि परिक्षा सन्चालन नहुने निश्चिति प्राय नै छ र परिक्षा बारे कुनै प्रकार को सूचना न आउँदा विद्यार्थीहरु अन्योलमा परेका छन जसले गर्दा बिश्व बिधालयकै छवि घटाउने कार्य भैरहेको छ।
नेतृत्व बर्ग नै नहुदा विद्यार्थीको भविष्यलाई नै गम्भीर असर पर्ने समस्याहरू हुन थालेको र त्यस्तै प्रशासनिक, आर्थिक निर्णय हुन नसक्दा र समाधान हुन नसक्दा विश्वविद्यालयको साखमै प्रश्न चिह्न उठ्न थालेको छ र विश्वविद्यालय निकै जर्जर अवस्थामा पुगिसकेको छ । कोरोना भाइरस बाट हायलकायल भएको नेपालमा आज को मिति सम्म लगभग सबै जिल्लामा कोरोना भाइरसको संक्रमण देखा परि सकेको छ ।
यता पोखरा बिश्वबिधालयमा पनि पुर्ब मेचीदेखि पश्चिम् महाकाली सम्मका विद्यार्थी हरु पढ्न आउने गरेका छन भोलिका दिनमा बिश्वबिधालय खुलेपछि ती संक्रमण फैलिएको क्षेत्रबाट विद्यार्थी धमाधम आउदै गर्दा केही गरि एउटा मात्रै संक्रमण फैलिएको बिद्यार्थी फेला परेमा के हुनेछ र त्यसको न्युनकरण गर्न के कस्ता उपाए हरु अबलम्बन गर्न सकिन्छ भन्ने कुरामा पनि पुर्ब तयारी गर्नु पर्ने छ तर नेतृत्व बर्ग नै नहुदा येस्ता कुरा मा ध्यान जान कसैको सकेको छैन ।
एसियाकै नमुना बिश्व बिधालय बनाउने भनेर बेला बखत सुन्दै आएका पनि छौ तर पटक पटक बिश्व बिधालयमा हुने घटना र एस्तै सफल नेतृत्वकर्ता को कमिले गर्दा आज एसियाको नमुना बिश्वबिधालय त परै जाओस नेपालकै अन्य बिश्व बिधालय सङ्गपनि प्रतिस्पर्धा गर्न नसकेको स्थिति छ ।भोलि का दिन पनि बिदेश पढ्न जाने बिद्यार्थीको संख्या पक्कै पनि अहिले को अनुपातमा झन बढ्ने निश्चय नै छ त्यस्का लागि बिश्वबिधालय लाई गुणस्तरिय र अन्य क्षेत्रका बिश्वबिधालय सङ्ग प्रतिस्पर्धात्मक बनाउन पर्ने आज को आवश्यकता छ तर नेतृत्व बिहिन बनेको पोखरा बिश्वबिधालय त्यस तर्फ कसैको ध्यान जान सकेको छैन ।
नेतृत्व नपाएर दिशाहिन बनेको पोखरा विश्वविद्यालय भद्रगोल भएको भन्दै जतिसक्दो चाँडो उपकूलपति नियुक्तिका लागि विभिन्न चरणमा आन्दोलन हुने गरेकै छन ।सम्माननिया कुलपति र सहकुलपती ज्युले बेला बखत हुने आन्दोलनलाई नजर अन्दाज गरि बसिरहेकाले उहाँ हरुको नियत माथिनै प्रश्न उठेको छ साथै विद्यार्थी र विश्वविद्यालयको भविष्य माथि पनि गम्भीर प्रश्न उठेको छ ।
रिक्त पदमा योग्य र सक्षम व्यक्ति नियुक्ति गरेर पदपूर्ति गर्दै हजारौं विद्यार्थीको भविष्य अन्योलमा नपारि बिश्वबिधालय लाई एउटा दिशा मा चलाउन पर्ने बेला आएको छ।सारा विद्यार्थी प्राध्यापक कर्मचारी एवं अभिभावकले हार गुहार लगाउदा पनि ९ महिना सम्म नेतृत्व बिहिन बनेको पोखरा बिश्वबिधालय योग्य र सक्षम व्यक्तिको नियुक्तिको पर्खाइमा छ जसले गर्दा बिश्व बिधालयले एउटा दिशा समातेर हिड्ने सक्ने छ।
