चितवन : नवजागृति सामुदायिक वनमा काउसोको बिरुवा रोपिएको छ । भरतपुर महानगरपालिका–११ स्थित वनमा १०० बढी काउसोको बिरुवा रोपिएको हो ।
सामुदायिक वनलाई उत्पादनमूलक क्षेत्रका रूपमा प्रयोग गर्न बहुउपयोगी गुण भएको काउसो रोपिएको वाग्मती प्रदेशका सांसद विजय सुवेदीले बताउनुभयो । काउसो दुई प्रकारको हुन्छ । “एउटा काउसो चिलाउने हुन्छ, जुन हामी सबै त्यसबाट डराउँछौं”, उहाँले भन्नुभयो, “हामीले रोपेको बिरुवा नचिलाउने खालको हो ।” यो तरकारी खानका लागि घरघरमा लगाउन सकिन्छ । सामुदायिक वनमा खेर गएको जमिनमा तरकारी उत्पादन गर्ने उद्देश्यका साथ बिरुवा रोपिएको उहाँले बताउनुभयो । सामुदायिक वनको आयआर्जन वृद्धि गर्नका लागि उत्पादनमूलक फलफूल र तरकारी लगाउनुपर्नेमा उहाँको जोड छ ।
सांसद सुवेदीले असार १४ गते आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रमा ५० हजारभन्दा बढी बिरुवा रोप्ने योजना रहेको जानकारी दिनुभयो । भरतपुर एक बगैँचा अभियान शुरु गर्नुभएका सांसद सुवेदीले कौशीखेती र करेसाबारीलाई प्रोत्साहन गर्दै आउनुभएको छ । “यो प्राचीन आयुर्वेद पद्धतिमा महत्वपूर्ण छ”, काउसो खेतीसम्बन्धी जानकार परशुराम लामिछानेले भन्नुभयो, “हामी चिलाउँछ भनेर तर्सन्छौँ, तर यो बहुउपयोगी छ । उहाँले यसलाई पौष्टिक आहारका रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिने बताउनुभयो । मानिसको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन यसले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने उहाँले बताउनुभयो । “यो अल्जाइमर, पार्किनसन र नसासम्बन्धी रोगका बिरामीलाई महत्वपूर्ण औषधि हुन्छ”, लामिछानेले भन्नुभयो । पहिले–पहिले थारू समुदायको खेतबारीमा हुने काउसो अहिले लोप हुँदै गएको उहाँले बताउनुभयो । यसको उपयोगिता थाहा भएपछि पछिल्लो समय घरघरमा अभियानका रुपमा समेत रोप्न थालिएको उहाँले भन्नुभयो ।
नवजागृति सामुदायिक वनका अध्यक्ष पुस्तक गौतमले वनले आफँै गर्नुपर्ने काम सांसदले गरेको भन्दै यसलाई अभियानका रूपमा सञ्चालन गरिने बताउनुभयो । नवजागृति वनलाई उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगाउने उहाँले उद्घोष गर्नुभयो । “हामीले अहिलेसम्म ढलेका रुख काटेर मात्रै वनको व्यवस्थापन गरेका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो, “अबका दिनमा यसलाई उत्पादनसँग जोड्नुपर्छ ।” काउसो नेपालका विभिन्न भूभागमा पाइने एक प्रकारको ओखतीय गुण भएको जङ्गली वनस्पति हो । काउसोको लहरा हुन्छ, यसको पात सिमीको पातजस्तै तीनपाते हुन्छ भने आकारमा सिमीको पातभन्दा ठूलो हुन्छ । यसको कोसा पनि सिमीकै कोसाजस्तो हुन्छ । यसको कोसामा एक प्रकारको झुसहरू हुन्छन् । यसको गेडा र जरालाई विभिन्न रोगको ओखती बनाउन प्रयोग गरिन्छ ।
